Met vier jaar plaste Tim (11) op de wc en met acht jaar konden de luiers ’s nachts uit, maar met ontlasting wilde het niet lukken. Poepen deed hij alleen in een luier. “Hij had een fobie voor de wc en angst voor ontlasting, hij kon er niet naar kijken”, vertelt moeder Mia. “Plassen deed hij staand, maar zitten op de wc wilde hij absoluut niet.” Na een succesvolle behandeling bij SeysCentra gaat Tim nu zelf naar het toilet om te poepen.

Door de gevolgen van zijn chromosoomafwijking ging Tim naar een medisch kinderdagverblijf en een Cluster 3-school. “Hij kan op een normaal niveau leren maar door zijn afwijking heeft hij op sommige gebieden een ontwikkelingsachterstand”, vertelt Mia. “Eten met mes en vork heeft hij bijvoorbeeld geleerd via een fysiotherapeut en hij kreeg individueel zwemles. Dingen gaan anders bij Tim. Ook zindelijk worden lukte hem niet.”

Codewoord appel
Zijn ouders kwamen uit bij SeysCentra, kregen via de huisarts een verwijzing en meldden Tim hoopvol aan. Tot de intake bleven ze werken met incontinentieluiers en Tim had een codewoord bedacht als hij moest poepen: appel. Mia: “Als hij ‘appel’ zei wist ik dat ik naar boven moest om hem te helpen met de luier. Hij schaamde zich er wel voor, maar was niet gevoelig voor omkoperij of sociale druk. Je kon boos worden of hem gouden bergen beloven, maar dat hielp niets. Zijn angst was te groot. Feitelijk was hij wel zindelijk maar dan op een andere plek dan het toilet. En als het moest kon hij zijn ontlasting hele dagen ophouden.”

Orthopedagoog Jessie de Kort kan zich nog herinneren hoe Tim bij SeysCentra begon. “Toen we Tim leerden kennen, was hij angstig voor het loslaten van urine en ontlasting in het toilet. Hij was afhankelijk van een luier om ontlasting te kunnen hebben en ging thuis soms naar het toilet, maar op school niet. Het liefst ging hij niet naar het toilet hierdoor had hij geregeld ‘druppelongelukjes’.” De intake bij SeysCentra gaf zijn ouders snel duidelijkheid. Mia: “We zaten direct aan tafel met de behandelaar en na anderhalf uur kregen we een behandeladvies. Tim werd een week opgenomen en kreeg daarna twee dagen op school en twee keer thuis begeleiding. Tijdens de opname konden we terecht in De Boeg. Dat was fijn, want ergens alleen slapen kon Tim niet.”

Gespecialiseerde aanpak
In de behandeling is de angst van Tim op verschillende manieren aangepakt. Jessie: “Om te beginnen hebben we hem veel bij het toilet laten zijn, geleidelijk steeds een stapje verder. Tim werkte hier goed aan mee en hij was, net als ouders, heel gemotiveerd.” Tim had ook enkele niet-functionele ideeën over het toilet. “Hij dacht bijvoorbeeld dat daar veel bacteriën op zitten waar je ziek van wordt. Woorden als poep, plas en drol vond hij ook vreselijk om te horen of uit te spreken, laat staan ernaar kijken.”

Daar is Tim ook mee aan de slag gegaan, door ze op te schrijven en uit te spreken. “We hebben hem daarnaast veel uitleg gegeven hoe het precies zit met voeding, ontlasting en naar het toilet gaan.” De behandelaars wilden ervoor zorgen dat Tim meer zelfstandig zou worden, bijvoorbeeld door te leren zelf zijn billen af te vegen. “We hebben hem uitgelegd dat dit niet meteen goed gaat, maar dat het steeds beter gaat door het vaak te oefenen”, vertelt Jessie.

Direct succes
De behandeling sloeg direct aan. “De eerste middag al vertelde hij enthousiast dat hij een drolletje op de wc had gedaan”, vertelt Mia trots. “Hij werd op gezette tijden op het toilet gezet, een half uur na het eten, en moest dan een tijdje blijven zitten. Dat werkte goed.” Vooraf heeft een arts gekeken of er medisch niets aan de hand was en Tim kreeg een poeder om zijn ontlasting zacht te houden. Volgens Mia wist Tim dat dit het laatste station was. “Hij was zenuwachtig, maar niet zo erg dat hij toch uit zichzelf op de wc ging zitten. Daarvoor was een gespecialiseerde aanpak nodig en die werkte verbazingwekkend snel en goed.”

Tijdens de behandeling is Tim bewust uit het patroon gehaald dat passend is bij zijn autisme. “We wilden dit patroon doorbreken door hem naar verschillende toiletten op het behandelcentrum te laten gaan en ook bij De Boeg zijn we gaan trainen”, vertelt Jessie. De behandeling was zo’n succes dat Tim donderdagavond al naar huis kon. Dat was echt een beloning voor hem, want hij miste zijn hulphond heel erg. Eenmaal thuis waren zijn ouders goed op de hoogte van de gegeven adviezen. Samen met Tim waren er afspraken gemaakt over de toiletmomenten en het bijhouden hoe laat er wat gebeurde en beschrijven hoe het eruitzag.

Geen luiers meer
De poepproblemen van Tim lijken nu grotendeels voorbij. Mia: “Kort na de behandeling gingen we op vakantie en konden hierdoor meteen oefenen op andere wc’s. Hij is toen zelfs langs de snelweg naar het toilet gegaan om te poepen. Dat was ongelofelijk. Het is echt een opluchting om niet meer in de weer te zijn met luiers en poetsdoekjes.” Op school poepen lukt nog niet, maar dat hoeft ook niet van Mia. “Dit is al een hele stap, en plassen kan hij gelukkig wel overal.” “Het is normaal om niet overal te kunnen en willen poepen”, vult Jessie aan. “Op school hebben we wel geoefend op verschillende toiletten maar het is niet raar als hij daar liever niet poept.”

Door veel te blijven herhalen beklijft het beter, is de ervaring van Jessie. “We hebben de ouders hierover geadviseerd door het voor te doen, uitleg te geven en ze te coachen. Tim en zijn ouders waren erg gemotiveerd en hebben samen heel hard gewerkt. Dat heeft geleid tot snel resultaat.” Mia hoopt dat Tim tijdens dit laatste jaar op de basisschool alles leert en dat meeneemt naar het voortgezet onderwijs. “Het is fijn dat hij dit nu doet, en niet op de middelbare school.”