Als er na een incident met haar toen 16-jarige dochter Iris gezinstherapie wordt ingeschakeld, ziet moeder Yvonne de bui alweer hangen: “Ik was met mijn zoon al eerder met (jeugd)zorg in aanraking gekomen en dat was voor ons beiden echt een heel vervelende ervaring. Dus om nu weer de deuren wagenwijd open te zetten? Dat moesten jullie echt verdienen!” Maar stapsgewijs weet Richelle, de haar toegewezen gezinsbehandelaar van Pluryn, het vertrouwen te winnen. Haar hulp was hard nodig, want het gezin was overbelast.

Yvonne dopt jarenlang haar eigen boontjes. In rijtjeswoning in Beneden-Leeuwen woont ze tot voor kort samen met twee dochters, één zoon, negen katten en een hond. Nog eens twee volwassen kinderen wonen al buitenshuis: “Heel veel ruimte hebben we niet. En veel van die ruimte werd natuurlijk opgeslokt door Iris.” Iris heeft een auditieve en verstandelijke beperking, opgelopen door een zeldzame bijwerking na haar inentingen als baby. Daardoor kan of begrijpt ze bepaalde dingen niet.

Communicatiecrisis
“Eigenlijk zijn we als gezin langzaamaan tegen onze grenzen aan gelopen”, vertelt Yvonne: “Ik kwam in een soort van overlevingsstand, waarin je maar blijft doorgaan. Tot opeens de emmer vol was. Op dat moment is Richelle in ons gezin gekomen.” Richelle is gezinsbehandelaar bij Intensieve Ambulante Gezinsbehandeling van Pluryn in de regio Rivierenland. Zij vertelt: “Ik trof een gezin in communicatiecrisis. Er werd logischerwijs heel erg veel rekening gehouden met Iris, die snel boos of overprikkeld was. De rest van het gezin liep daardoor continu op de tenen. Daarmee zijn we aan de slag gegaan.”

“Als gezinsbehandelaar kom je echt bij een gezin in de privésfeer. Mensen delen hun leven, dat doen ze niet vanzelf. Het is belangrijk om je dan respectvol op te stellen en langzaam een vertrouwensband op te bouwen.” Dat was ook in het geval van Yvonne zo. “Door allerlei handvatten aan te reiken waar ik zelf nog niet aan gedacht had en die ook nog bleken te werken, kreeg ik steeds meer het gevoel dat ik van Richelle op aan kon. Zo ging de deur langzaamaan op een kier”, aldus Yvonne.

Aan de slag met het gezin
Intensieve Ambulante Gezinsbehandeling (IAG) begint met het inventariseren van de situatie. Richelle: “We hebben aanvankelijk heel veel gepraat. Over wat er speelt, wat er misgaat én goed gaat en wat iedereen zou willen. Daar kwam ook psycho-educatie bij kijken, want eigenlijk was in het gezin helemaal niet duidelijk wat voor een effect Iris’ verstandelijke beperking heeft op haar manier van denken en verwerken. Kort daarna zijn we met een signaleringsplan gaan werken, een soort stoplichtsysteem.” Yvonne: “Dat heeft ons zo enorm geholpen. Met drie simpele kleuren kon Iris aangeven hoe ze in haar spanning zat en wanneer het haar te veel werd.”

Inmiddels woont Iris bij een woongroep in de buurt: “Ik vond het op een gegeven moment goed voor haar ontwikkeling om een stap naar zelfstandigheid te maken”, vertelt Yvonne: “Daar was ze ook echt aan toe. Ze zit er helemaal op haar plek. En ook wij waren eraan toe. Waar de aandacht altijd naar Iris uitging, hebben we nu ook eens tijd en aandacht voor elkaar.” Daarmee is ook het traject met Richelle, dat nog even werd verlengd voor Yvonne’s andere dochter, afgelopen. Dat wordt wennen voor Yvonne: “We waren het niet altijd eens, maar ik ga d’r wel enorm missen.”